Wpis kraju rozpoczęcia i zakończenia pracy na tachografie. Jak go wykonać?

Przepisy dotyczące czasu pracy kierowców i jego rejestracji narzucają na kierowcę obowiązek zaznaczania przy użyciu tachografu kraju w którym rozpoczęła i zakończyła się jego praca. I to, co ciekawe, nawet wówczas gdy porusza się on wyłącznie na krótkich trasach w obrębie okolic swojej firmy. Nie ma to znaczenia. Obowiązek jest obowiązkiem. Całe szczęście tachograf pozwala go bardzo łatwo spełnić a to jak to zrobić opiszę w tym artykule.

Jak tachografy rejestrują symbole państw?

W zależności od producenta tachografu, kraje będą wyświetlane na ekranie albo pełnymi nazwami (na przykład Polska lub Niemcy) albo wspomnianymi w przepisie symbolami (typu PL dla Polski i D dla Niemiec). Tak to funkcjonuje gdy jakiś kraj został przez producenta tachografu uwzględniony w jego pamięci. Jeżeli jakiegoś kraju nie zapisano w taki sposób to urządzenie umożliwi wybranie oznaczenia „reszta Europy” (skrót EUR) lub „reszta świata” (skrót WLD). Swego czasu popularnym błędem, który zdarzał się kierowcom jeżdżącym we Francji było używanie skrótu FR jako początek albo koniec pracy. A FR co ciekawe to skrót przypisany Wyspom Owczym. Dla Francji jest to po prostu F.  Wykaz wszystkich skrótów znajdziesz w materiałach do tego odcinka. Ciekawym przypadkiem na mapie rejestracji czasu pracy jest również Hiszpania, która zażyczyła sobie aby kierowcy mieli na jej terytorium możliwość i obowiązek wpisywania w tachografie poza krajem również konkretnego regionu rozpoczęcia lub zakończenia pracy. To znaczy, że poza nazwą Hiszpania lub skrótem E, będąc na przykład na południu kraju, kierowca będzie zmuszony wyszukać jeszcze w tachografie nazwę Andaluzja lub odpowiadający jej skrót AN. To tak jakby w Polsce wymagać jeszcze wpisania województwa. Na szczęście nasze władze jak i władze innych krajów takiego rozwiązania nie przyjęły.

Wpis kraju rozpoczęcia-zakończenia przy logowaniu i wyjmowaniu karty do tachografu

Zacznijmy od źródła, czyli co na temat kraju rozpoczęcia i zakończenia pracy mówią przepisy.

Kierowca wprowadza w tachografie cyfrowym symbole państw, w których rozpoczyna i kończy dzienny okres pracy.

Art. 34 ust. 7 Rozporządzenia 165/2014

Wpisy kraju rozpoczęcia i zakończenia pracy ściśle wiążą się z wpisami manualnymi wykonywanymi przy użyciu tachografu. O wpisach manualnych bardzo szeroko opowiem jeszcze w następnych artykułach. Póki co w skrócie – kierowca logując swoją kartę po raz pierwszy w danym dniu ma możliwość w bardzo prosty sposób uzupełnienia pustego okresu kiedy to karta nie znajdowała się w tachografie. Wybiera w tym celu jakąś czynność lub czynności które wówczas wykonywał. Po wyborze tej czynności, w 90% przypadkach tachograf sam zapyta kierowcę o to, czy chce również przy okazji zaznaczyć kraj rozpoczęcia swojej pracy. Analogicznie pod koniec dnia – gdy kierowca będzie chciał wysunąć kartę z tachografu to w większości przypadków urządzenie samo zasugeruje wpis kraju zakończenia pracy.

Jeżeli kierowca w taki sposób wpisze swój kraj rozpoczęcia i zakończenia pracy to jest to w zupełności wystarczające. Nie trzeba nic więcej robić. Ważne, żeby wpis kraju rozpoczęcia rzeczywiście był wykonany zgodnie z godziną rozpoczęcia pracy a kraj zakończenia – zgodnie z godziną jej zakończenia.

W tachografach drugiej generacji jest o tyle prościej, że na podstawie informacji pobranej z wbudowanego systemu GNSS urządzenie samo zaproponuje w jakim kraju znajduje się obecnie kierowca i ten kraj wyświetli jako pierwszy. 

Manualne uzupełnienie kraju rozpoczęcia-zakończenia

A co jeżeli kierowca z jakiegoś powodu nie zarejestruje kraju rozpoczęcia lub zakończenia pracy przy wpisie manualnym? Ma zawsze możliwość wykonania tej czynności z kartą włożoną do tachografu. Do tego potrzebna jest jednak dobra nawigacja po menu urządzenia.

Najpierw na tapet weźmy tachograf marki VDO:

1. Klikamy przycisk OK i znajdujemy się w podmenu tachografu. Wybieramy “WYDRUK”.
2. Za pomocą klawiszy funkcyjnych szukamy opcji u góry ekranu “WPISZ” następnie na dole musi wyświetlić się “KIEROWCA 1”, bo to dla niego chcemy wykonać wpis kraju. Potwierdzamy “OK”.
3. Na górę wskakuje napis “KIEROWCA 1” a na dole “KRAJ ROZPOCZĘCIA”.
4. Jak klikniemy strzałkę w dół pojawi się opcja – “KRAJ ZAKOŃCZENIA”. Załóżmy, że wpis ma dotyczyć właśnie kraju zakończenia a więc potwierdzam – “OK”.
5. Za pomocą klawiszy mogę wybrać kraj w którym zakończyła się praca kierowcy. Wybieram “PL” i zatwierdzam “OK”.
6. Tachograf informuje o zapisaniu wpisu.

Co ciekawe jeżeli w ciągu jednej minuty zegarowej wydane zostanie więcej niż jedno polecenie zapisania kraju rozpoczęcia lub zakończenia pracy to i tak zapisany zostanie jedynie ostatni wybór dokonany w tym czasie.

Teraz powtórzmy te czynności na tachografie Stoneridge’a:

1. Klikamy “OK” i przechodzimy do podmenu tachografu.
2. Szukamy w opcjach napisu “MIEJSCA”
3. Wybieramy “MIEJSCA” i potwierdzamy “OK”
4. Pojawia się opcja “MIEJSCE ROZPOCZĘCIA”. Strzałką w dół zmieniamy opcję na “MIEJSCE ZAKOŃCZENIA”.
5. Zatwierdzamy opcję “MIEJSCE ZAKOŃCZENIA” przyciskiem “OK” i przechodzimy do wyboru kraju.
6. Wybieramy właściwy kraj i zatwierdzamy przyciskiem “OK”
7. Tachograf informuje nas o zapisaniu wpisu.

Konieczność ręcznego wyszukiwania opcji wpisu kraju rozpoczęcia i zakończenia w menu będzie wymagana z pewnością w dwóch przypadkach. Po pierwsze w przypadku kierowców którzy udając się na odpoczynek nie wyjmują karty z tachografu. Urządzenie nie będzie miało zatem okazji zapytać kierowcy o kraj zakończenia po zakończeniu pracy ani o kraj rozpoczęcia przy ponownym włożeniu karty. Trzeba o tym pamiętać na własną rękę i samodzielnie wykonać wymagany wpis. Co jeśli kierowca pójdzie spać z kartą włożoną do tachografu i zapomni wykonać wpisu kraju zakończenia po zatrzymaniu? Poleca się wykonać wpis kraju zakończenia dopiero następnego dnia – po prostu od niego zacząć. Na początku nowej zmiany należy wykonać najpierw wpis kraju zakończenia zapomniany poprzedniego dnia a później od razu wpis kraju rozpoczęcia symbolizujący rozpoczęcie nowej zmiany. Wykonanie wpisu w trakcie trwającego odpoczynku może nieumyślnie doprowadzić do jego przerwania a tego przecież nie chcemy. Wskazane postepowanie jest zatem bezpieczniejsze.

Wpis kraju rozpoczęcia-zakończenia przy przekraczaniu granicy

Wróćmy do przytoczonego na początku tekstu artykułu 34 rozporządzenia 165/2014. Czytamy dalej, że:

Od dnia 2 lutego 2022 r. kierowca na początku pierwszego postoju po przekroczeniu granicy państwa członkowskiego wprowadza również symbol państwa, do którego wjechał. Ten pierwszy postój odbywa się w najbliższym możliwym miejscu postoju na granicy lub po jej przekroczeniu. (…)”

Wpisywanie kraju na początku i na końcu pracy nie jest zatem jedynym obowiązkiem kierowcy. Wpis ten ma zostać wykonany również w momencie przekraczania granicy kraju. Żeby to zrobić kierowca musi oczywiście znaleźć jakieś miejsce pozwalające na bezpieczny postój – wpisów nie da się bowiem zrobić w momencie gdy pojazd się porusza. Nie wspominając już o tym, że jest to zwyczajnie niebezpieczne. Pojazd należy zatem zatrzymać na granicy albo po jej przekroczeniu na jakimś pierwszym parkingu. Przepis nie określa, że kierowca ma na to przykładowo 5 minut od momentu pokonania granicy – nakazuje jedynie, żeby wpis wykonać najszybciej jak to możliwe.

No dobrze, ale czy tachograf posiada opcję zaznaczenia wpisu kraju przekroczenia granicy? Niestety nie. W tym celu należy wykonać wpis analogiczny do tego wykonywanego na początku zmiany. Granicę oznaczamy zatem jako kolejny kraj rozpoczęcia. Pokażmy to na przykładzie.

W przypadku kierowcy który rozpoczyna pracę w Polsce i udaje się w jednodniową podróż do Austrii przez Czechy wpisy krajów będą wyglądały następująco: kraj rozpoczęcia Polska na początku zmiany, na granicy polsko czeskiej ponownie kraj rozpoczęcia Czechy, dalej na granicy czesko austriackiej kraj rozpoczęcia Austria i na koniec dnia kraj zakończenia Austria.

Jeszcze więcej takich wpisów czeka kierowcę podróżującego na przykład po krajach Beneluksu. Tam przekroczenia granic są po prostu normą.

Inteligentne tachografy drugiej generacji a rejestrowanie przekroczenia granicy

Przytoczony powyżej przepis art. 34 warto doczytać do samego końca. Ostatni fragment jest bowiem kluczowy dla kierowców poruszających się pojazdami z tachografami inteligentnymi drugiej generacji.

„Kierowcy nie muszą wprowadzać informacji, o których mowa w akapicie pierwszym, jeśli tachograf rejestruje automatycznie dane dotyczące lokalizacji (…)”

Czy to znaczy że dla użytkowników nowych tachografów cały ten artykuł był bez znaczenia bo i tak są zwolni z obowiązku rejestracji krajów rozpoczęcia i zakończenia? Niestety nie. Zwolnienie które przytoczyłem dotyczy wyłącznie kwestii wpisywania granic. Jeżeli kierowca użytkuje pojazd z tachografem drugiej generacji i to w drugiej wersji, czyli był on zamontowany najwcześniej w drugiej połowie 2023 roku a do tego posiada kartę kierowcy ze zwiększoną pamięcią czyli wydaną po 21 sierpnia 2023 roku to wówczas dane na temat przekroczenia granic rejestrują się automatycznie. Nie zwalnia to kierowcy z obowiązku oznaczenia kraju rozpoczęcia i zakończenia swojej pracy. Uważaj na to, bo kierowcy popełniają w tym aspekcie dużo błędów.

Mandaty za brak wpisów

No właśnie i na koniec zajmijmy się tymi błędami. Brakujące wpisy to prawdziwa zmora kierowców i firm transportowych. Co prawda za pojedynczy brak lub niewłaściwy wpis grozi w Polsce mandat w wysokości 100 zł dla kierowcy i 50 zł dla firmy, ale gdy zsumuje się takie błędy na koniec miesiąca lub roku może się okazać, że kwota kary przyprawia o zawrót głowy. Pamiętaj zatem aby nawet do tak prostych czynności jak wpis kraju rozpoczęcia lub zakończenia pracy przykładać uwagę w codziennej pracy. Takie postępowanie zaprocentuje już przy najbliższej kontroli na drodze.